"Mikro servisler nelerdir? Nasıl ve neden kullanılır?"

Mikro servisler, büyük projeler veya büyük sistemler için çok uygun bir mimari yaklaşımdır, ancak yalnızca büyük projeler için değil, küçük ve orta ölçekli projelerde de kullanılabilir. Mikro servislerin büyük projelerle daha sık ilişkilendirilmesinin sebebi, bu tür projelerde sağladıkları avantajların daha belirgin hale gelmesidir.

Mikro Servisler Nedir?

Mikro servisler, bir uygulamayı birbirinden bağımsız çalışabilen, küçük ve odaklı servisler halinde parçalara ayıran bir yazılım geliştirme mimarisidir. Her bir servis kendi görevine odaklanır ve genellikle farklı bir ekip tarafından bağımsız olarak geliştirilebilir, dağıtılabilir ve ölçeklendirilebilir.

---

Mikro Servisler Neden Büyük Projelerde Tercih Edilir?

1. Ölçeklenebilirlik:

   • Büyük projelerde bazı modüller diğerlerinden daha yoğun trafiğe maruz kalabilir. Mikro servislerle, sadece ihtiyaç duyulan servisleri ölçeklendirmek mümkündür. Örneğin, ödeme servisini ayrı ölçeklendirirken diğer servisleri değiştirmeden bırakabilirsiniz.

2. Bağımsız Geliştirme:

   • Büyük projelerde farklı ekipler aynı kod tabanında çalışmak yerine, her ekip kendi servisinden sorumlu olur. Bu, ekiplerin paralel çalışmasını sağlar ve geliştirme hızını artırır.

3. Esneklik:

   • Mikro servisler farklı dillerde veya teknolojilerde geliştirilebilir. Örneğin, bir servis PHP ile yazılırken diğeri Node.js veya Go ile geliştirilebilir.

4. Hata İzolasyonu:

   • Bir servis çökerse veya hata verirse, diğer servisler bundan etkilenmez. Bu, büyük projelerde sistemin tamamının çökmesini önler.

5. Karmaşıklığı Yönetme:

   • Büyük projelerde tüm kod tabanını tek bir yerde yönetmek karmaşık hale gelir. Mikro servislerle bu karmaşıklık daha küçük, yönetilebilir parçalara bölünür.

---

Küçük ve Orta Ölçekli Projelerde Mikro Servis Kullanımı

Küçük projelerde mikro servislerin avantajları daha az belirgin olabilir çünkü:

• Küçük bir proje genellikle tek bir ekip tarafından geliştirildiği için, bağımsız modüllere bölmek gereksiz karmaşıklık yaratabilir.
• Mikro servisler, dağıtım ve yönetim için ek maliyet ve altyapı gerektirir. Küçük projelerde bu maliyetler, faydadan daha fazla olabilir.

Bununla birlikte, küçük bir proje zamanla büyüyecekse veya gelecekte büyük bir sistem haline gelmesi bekleniyorsa, mikro servis mimarisi erken aşamada tercih edilebilir.

---

Monolitik Mimari ile Mikro Servislerin Karşılaştırılması

Özellik	Monolitik Mimari	Mikro Servisler
Kod Tabanı	Tek bir kod tabanında çalışır	Her servis kendi kod tabanına sahiptir
Bağımsızlık	Servisler bağımsız değildir	Her servis bağımsızdır
Geliştirme Hızı	Başlangıçta hızlı, büyüdükçe yavaşlar	Başlangıçta karmaşık, büyüdükçe avantajlı
Dağıtım	Tek bir dağıtım	Her servis bağımsız olarak dağıtılır
Ölçeklenebilirlik	Tüm sistem ölçeklenir	Yalnızca ihtiyacı olan servis ölçeklenir
Hata İzolasyonu	Bir hata tüm sistemi etkileyebilir	Hatalar izole edilebilir

---

Mikro Servis Mimarisi İçin Örnek Kullanım Alanları

1. E-Ticaret Siteleri:
   • Kullanıcı yönetimi, ödeme, ürün kataloğu ve sipariş yönetimi gibi farklı servisler.
2. Finansal Sistemler:
   • Bankacılık uygulamalarında hesap yönetimi, para transferi ve analitik gibi modüller.
3. Sosyal Medya Platformları:
   • Kullanıcı profilleri, bildirimler ve haber akışı ayrı servisler olarak tasarlanabilir.
4. Sağlık Sektörü:
   • Hasta kayıtları, laboratuvar sonuçları ve randevu sistemleri.

Mikro servisler genellikle büyük projelerde tercih edilir çünkü büyüyen ve karmaşıklaşan sistemlerin yönetimini kolaylaştırır. Ancak, doğru bir altyapı kurulmadığında ve yönetim süreçleri planlanmadığında, mikro servisler ekstra karmaşıklık yaratabilir. Küçük projelerde, eğer uzun vadede büyük bir proje haline gelmesi beklenmiyorsa, monolitik mimari genellikle daha pratik bir çözüm olur.

 

Bir sistemi mikro servis mimarisiyle oluşturmak, birkaç önemli adım ve strateji gerektirir. Mikro servis mimarisi, sistemi bağımsız olarak geliştirilebilir, dağıtılabilir ve ölçeklenebilir küçük parçalar halinde tasarlamanızı sağlar. İşte mikro servis mimarisiyle bir sistemi oluşturmanın adımları:

---

1. Sistemi Anlamak ve Modüllere Ayırmak

Öncelikle, sistemi anlamanız ve farklı işlevsel alanlara göre modüllere ayırmanız gerekir. Bu süreçte şu soruları sorabilirsiniz:

• Sisteminizin temel özellikleri nelerdir?
• Hangi parçalar birbiriyle doğrudan ilişkili? Hangi parçalar bağımsız olabilir?

Örnek: E-ticaret Sistemi

• Kullanıcı Yönetimi: Kayıt, giriş, profil yönetimi.
• Ürün Yönetimi: Ürün ekleme, düzenleme, listeleme.
• Sipariş Yönetimi: Sepet, ödeme, sipariş geçmişi.
• Bildirim Sistemi: E-posta ve SMS bildirimleri.
• Arama ve Filtreleme: Ürünlerin hızlıca bulunması.

---

2. Her Mikro Servisi Bağımsız Hale Getirin

Mikro servisler, birbirinden bağımsız olmalıdır. Her servis kendi veritabanına ve iş mantığına sahip olmalıdır.

Bağımsızlık için Adımlar:

• Her Servisin Görevini Belirleyin: Örneğin, "Kullanıcı Yönetimi Servisi" yalnızca kullanıcılarla ilgili işleri yapar.
• Kendi Veritabanına Sahip Olması: Her mikro servis kendi veritabanını kullanır. Böylece veritabanı düzeyinde de bağımsızlık sağlanır.
• API Tabanlı İletişim: Mikro servisler arası iletişim için genellikle RESTful API veya gRPC kullanılır.

---

3. Teknoloji Yığını Seçin

Mikro servislerinizi geliştirmek için birden fazla dil ve araç kullanabilirsiniz. Örneğin:

• Backend Teknolojileri:
  • Laravel (PHP), Django (Python), Spring Boot (Java), Express.js (Node.js), .NET Core (C#), Go.
• API İletişimi:
  • REST veya gRPC kullanarak mikro servislerinizi birbirine bağlayabilirsiniz.
• Veritabanı:
  • Her servis için farklı bir veritabanı türü kullanabilirsiniz: MySQL, PostgreSQL, MongoDB gibi.
• Message Broker (Opsiyonel):
  • Servisler arasında asenkron iletişim için RabbitMQ, Apache Kafka gibi araçlar kullanabilirsiniz.

---

4. API Gateway ile Servisleri Yönetin

Mikro servisler genellikle bir API Gateway üzerinden kullanıcılarla iletişim kurar. Bu gateway:

• Kullanıcı isteklerini ilgili servislere yönlendirir.
• Doğrulama ve yetkilendirme gibi genel işlemleri yönetir.

Popüler API Gateway Araçları:

• Kong Gateway
• AWS API Gateway
• NGINX
• Traefik

---

5. Servislerin Bağımsız Olarak Dağıtımı

Mikro servisler birbirinden bağımsız olduğu için ayrı ayrı dağıtılabilir. Her servisi bir container içinde çalıştırabilirsiniz.

Konteyner Teknolojileri:

• Docker: Her mikro servisi bir Docker container olarak çalıştırabilirsiniz.
• Kubernetes: Mikro servislerinizi otomatik olarak ölçeklendirmek ve yönetmek için kullanabilirsiniz.

---

6. Merkezi Loglama ve İzleme Araçları

Mikro servisler, çok sayıda bağımsız servis içerdiğinden, hata ayıklamak ve performans sorunlarını tespit etmek zor olabilir. Bu nedenle merkezi loglama ve izleme araçları gereklidir.

Araçlar:

• Loglama: ELK Stack (Elasticsearch, Logstash, Kibana)
• Performans İzleme: Prometheus ve Grafana
• Tracing: Jaeger veya OpenTelemetry

---

7. Mikro Servislerin Güvenliği

Her servisin doğru bir şekilde güvence altına alınması önemlidir:

• Yetkilendirme ve Kimlik Doğrulama: OAuth 2.0 veya JWT ile yapılabilir.
• API Gateway'de Güvenlik: Tüm istekler önce API Gateway tarafından kontrol edilir.
• Veri Şifreleme: Veritabanı ve servisler arası iletişimde SSL/TLS kullanılır.

---

8. Servisler Arası İletişim

Mikro servislerin birbiriyle nasıl iletişim kuracağını belirlemek önemlidir:

• Senkron İletişim: REST API veya gRPC.
• Asenkron İletişim: RabbitMQ, Kafka gibi mesajlaşma sistemleri.

Örnek Senaryo:

Bir kullanıcı bir ürün satın aldığında:

1. Sipariş Servisi siparişi kaydeder.
2. Bildirim Servisi kullanıcıya e-posta veya SMS gönderir.
3. Ödeme Servisi ödemeyi işler.

---

9. Örnek Bir Mikro Servis Sistemi

E-ticaret sisteminde mikro servislerin yapısı şöyle olabilir:

• Kullanıcı Servisi: /api/users
• Ürün Servisi: /api/products
• Sipariş Servisi: /api/orders
• Bildirim Servisi: /api/notifications
• API Gateway: /api/* -> İlgili servise yönlendirme yapar.

Mikro servislerle bir sistem geliştirmek, özellikle büyük ve ölçeklenebilir projelerde güçlü bir çözüm sunar. Ancak:

• Doğru bir altyapı planlaması.
• Ekiplerin mikro servis mantığını anlaması.
• İyi bir dağıtım ve izleme altyapısı gereklidir.

Başlangıçta küçük bir projeyle mikro servis mimarisini deneyebilir ve adım adım büyüyen bir yapıya geçebilirsiniz.